md-medicaldata

Authors

 

Dušan Lalošević

 

 

Dr Adolf Hempt je naučnik, vizionar, kosmopolit koji i danas spaja vrijedne i učene ljude Novog Sada i Lukavca i mnogo šire (doc. dr Semir Hadžimusić). Rođen je u Novom Sadu 1874. godine, kršten u novosadskoj Reformatskoj crkvi 1886, završio gimnaziju u Sarajevu, medicinu u Gracu, prvi je lekar u Lukavcu kod Tuzle (1905-1921) i osnivač Pasterovog zavoda u Novom Sadu (1921).
Istorijske činjenice iz biografije dr Hempta koje su poslednjih godina postale poznate zahvaljujući g. Edinu Begiću, istoričaru Lukavca, doc. dr Semiru Hadžimusiću sa Univerziteta u Tuzli, kao i prof. dr Snežani Božanić sa Univerziteta u Novom Sadu, dokazi su da je dr Adolf Hempt bio spreman da osnuje Pasterov zavod za ceo region Bosne i Hercegovine već 1912. godine. Te godine je dr Hempt boravio u Pasterovom institutu u Parizu, osnovanom 1888, gde je naučio Pasterovu tehniku vakcinacije protiv besnila. O tome mu je izdao potvrdu na nemačkom Ilja Iljič Mečnikov, nekadašnji profesor zoologije u Rusiji, a tada Pasterov saradnik i dobitnik Nobelove nagrade 1908. godine za teoriju imuniteta.
U Lukavcu je 1912. podignuta i vrlo reprezentativna zgrada kao fabrička ambulanta I bolnica kompanije Solvay koja je držala rudnik sode i gde je dr Hempt radio kao opštinski i fabrički lekar. Ova zgrada u kojoj je trebao biti i Pasterov zavod, danas je zaštićeni spomenik kulture Bosne i Hercegovine pod nazivom “Vila Solvay”, prema imenu koncesionara rudnika u Lukavcu, velikog dobrotvora i humaniste Ernesta Solveya. Spomen-ploča da je u ovoj zgradi radio dr Hempt ostaće da svedoči o jednom vremenu kada se medicinska nauka poštovala.

U Novom Sadu dr Hempt je ne samo osnivač Pasterovog zavoda, nego je uveo svoju modifikaciju vakcine protiv besnila. Od objavljivanja svoje metode u Analima Pasterovog instituta u Parizu 1925. godine, vakcinu po Hemptu su prihvatile i proizvodile većina evropskih država, i decenijama posle smrti njenog autora, 1943. godine. Originalna Hemptova vakcina proizvodila se najduže od svih vakcina protiv besnila u svetu, ukupno najmanje 64 godine, u svim centralnoevropskim državama, a u Jugoslaviji poslednja serija je ampulirana 1983. godine.

 

 

 

 

References:

1. Begić E. Lukavac kroz vrijeme. Fotomonografija, 2019.
2. Hadžimusić S. Lukavac na razmeđu 19. i 20. stoljeća. Demografske i socijalne prilike. Tuzla 2023.
3. Božanić S, Elaković-Nenadović A. Iz personalnog dosijea dr Adolfa Hempta: od školovanja do penzionisanja. Zbornik Matice srpske za društvene nauke, 2019, 170, 195-212.
4. Lalošević D, Dobrić S. Od vakcine do muzeja – 100 godina Pasterovog zavoda u Novom Sadu. Muzej Vojvodine, 2022.
   

PDF: PDF MD-Vol 16 No 1 2024 - Uvodnik.pdf